Rilke khiến nhiều thế hệ say mê bằng những vần thơ đầy cảm xúc, bằng thứ ngôn ngữ giàu hình ảnh, âm điệu và luôn day dứt của mình. Ông thường sử dụng những cú pháp mới mẻ, sáng tạo, và biến ngôn từ thành bất tử. Rilke, như lời phát biểu của nhà văn và nhà phê bình kịch người Áo Robert Musil đọc tại lễ tưởng niệm ông, là “nhà thơ vĩ đại nhất từ thời Trung cổ mà người Đức từng có...”, và “...ông không làm gì khác ngoài việc làm cho nền thi ca Đức lần đầu tiên trở nên hoàn hảo…”
Đêm lén lút thò tay qua rèm cửa
Đêm lén lút thò tay qua rèm cửa
Luồn vào tóc em nhặt nắng bỏ quên.
Tôi nào muốn gì hơn được nắm tay em
và lặng lẽ bình yên hạnh phúc.
Hồn dần lớn, rời lo toan thường nhật
vươn trải ra xa, bừng nở rộn ràng
bến bờ tôi nơi hừng đông vừa rạng
con sóng đầu vô tận cũng vừa tan.
(Trích tập Advent 1897)
Nếu muốn chọn một người hầu tin cẩn
Nếu muốn chọn một người hầu tin cẩn
Hỡi nữ hoàng xin em hãy chọn tôi.
Vần thơ cũ bên tôi vừa dậy tiếng
trong điệu đàn từ ký ức xa xôi.
Tôi muốn dắt em vào lâu đài trắng,
lãnh chúa là tôi ở đó tự lâu rồi, -
và sẽ hát sau hàng ngàn cánh cửa
cho mình em, nữ hoàng trắng của tôi.
(Trích tập Advent 1897)
Em hỏi tôi
Em hỏi tôi: Anh thấy gì trong giấc ngủ
trước khi em mang mùa xuân đến nơi này?
Có cánh rừng. Giông tố giữa những hàng cây
và bóng đêm bủa vây từng con phố.
Có những tòa thành trong biển lửa,
có đám đàn ông vung kiếm chém nhau,
và đám đàn bà bận tang phục
ôm báu vật cuối cùng than khóc bước mau.
Có lũ trẻ ngồi bên bờ suối,
rồi bóng tối đi ngang và cất tiếng ca,
khiến lối về ngủ quên trong giai điệu
ngọt ngào ngân nga.
(Trích tập Dir zur Feier 1897/1898)
Tôi yêu thích những giờ khắc tăm tối
Tôi yêu thích những giờ khắc tăm tối trong đời,
những giờ khắc mà tâm trí tôi đắm vào, mê mải;
nơi chúng, như trong những thư tịch cổ, tôi thấy lại
quãng đời mình từ quá khứ xa vời
đã để lại sau lưng như huyền thoại.
Từ những giờ khắc này tôi chợt ngộ ra
vẫn còn chỗ nơi tôi cho cuộc đời thứ hai vô tận bao la.
Và đôi khi tôi giống cội cây già
Mọc trên nấm mồ, sum suê và xạc xào tiếng lá
Lấp đầy giấc mơ của chú bé nằm dưới mộ
(được ôm ấp bởi những rễ cây niềm nở),
đắm trong nỗi buồn và những bài ca.
(Trích tập Das Stunden-Buch[1] 1899)
Tôi sống đời mình trong những quỹ đạo mở rộng
Tôi sống đời mình trong những quĩ đạo ngày càng rộng mở
Chúng di dịch ra ngoài sự vật ở thế gian
có lẽ tôi sẽ chẳng bao giờ đạt đến quĩ đạo cuối cùng
nhưng đó sẽ là điều mà tôi gắng thử.
Tôi liệng vòng quanh Thượng đế, quanh tòa tháp cổ,
cứ mãi liệng vòng hàng thiên niên kỷ
mà vẫn chưa rõ: phải chăng mình là chim ưng
là cơn bão hay bài ca tuyệt mỹ.
(Trích tập Das Buch vom mönchischen Leben [2]1899)
(Còn tiếp)
[1] Das Stunden-Buch (tạm dịch: ‘Kinh Nhật tụng’): Tên thi phẩm này của Rilke được đặt theo cuốn Kinh Nhật tụng của đạo Cơ đốc, một cuốn kinh phổ biến từ thời Trung cổ. Thi phẩm này chịu ảnh hưởng của Friedrich Nietzsche và những tư tưởng triết học cùng thời, nó thể hiện sự tìm kiếm ý nghĩa cơ bản về cuộc sống của Rilke. Nó được viết thành 3 phần vào khoảng năm 1899-1903, và được ông dành tặng Lou Andreas-Salome, nhà phân tâm học và nữ tác gia người Nga.
[2] Das Buch vom mönchischen Leben: tạm dịch ‘Kinh sách về cuộc đời tu hành’, phần đầu của Das Stunden-Buch.
Free online online HTML editor lets you easily help edit content for your websites.