Giữa hàng ngàn ngôi làng được gọi là làng cổ nhất, đẹp nhất nước Pháp, Veules-les-Roses chỉ khiêm nhường tự nhận là làng có con sông nhỏ nhất.
Sông Veules chỉ dài 1194m, lại bị thu tròn số 1100m, xuyên len qua các khu vườn trong làng trước khi đổ ra biển Manche. Trong ngẩn như che hờ một tấm kính mong manh phô mở mọi riêng tư thấu đáy, mặt nước ẩn hiện qua mỗi lọn sóng loang tan mỗi khi gió vờn.
Bé nhỏ thế nhưng chỉ nguồn nước trong của La Veules mới có thể dưỡng màu xanh và vị the đặc biệt của loại rau xà lách cải xoong (Le cresson) hư truyền từ thế kỷ XIV.
Truyền tích làng Veules-les-Roses nhắc nhớ về nàng diễn viên kịch Anais Aubert đã tới đây lánh náu vào một ngày tuyệt vọng. Mê đắm vẻ duyên dáng của ngôi làng, nàng trở lại nhiều lần cùng bạn bè văn nghệ sĩ: nhà văn Paul Meurice, các họa sĩ Nga, các nhà soạn kịch… Victor Hugo, hai anh em Goncourt, nhiều nhà văn, họa sĩ tiếp nối bước chân. Veules-les-Roses vọng vào thi họa.
Trải qua tàn phá của chiến tranh, dịch hạch, hỏa hoạn và sóng thần… không còn là một làng nông với thủ công dệt và đánh cá nhưng Veules-les-Roses vẫn may mắn bảo tồn được những chiếc cối xay lúa gỗ ven sông và những ngôi nhà cổ vách đất, mái rạ, dầm gỗ kiến trúc truyền thống của Normandie. Với người Pháp, đó là minh chứng cho văn hóa làng quê, là sự hài hòa giữa thực vật – khoáng vật, là sự giản đơn trong tinh thần tôn trọng thiên nhiên. Vách là hỗn hợp của bùn, đất sét vùng Normandie, trộn với sợi rơm rạ của lúa mì, lau sậy đầm lầy, cỏ khô. Gỗ sồi làm dầm, gỗ dẻ làm nẹp vừa bảo vệ vừa trang trí bên ngoài.
Nhiều ngôi nhà tại miền Nam nước Anh mang kiến trúc tương tự do ảnh hưởng sau cuộc chinh phạt của người Normand vào thế kỷ XI-XII.
Nông thôn Việt cũng còn tồn nhiều túp lều tranh vách đất.
Hình như tất cả chung nguồn gốc: Văn hóa « nghèo». Người Pháp gìn giữ, tu bổ, biến sự nghèo thành di sản.
Đến Veules-les-Roses vào tháng Tư đẹp nhất. Xe thao thao qua những triền cải dầu mịn vàng thắm rực từng bông từng bông nhướn mình khát khao hoan ca cùng nắng, rồi lại bồng bềnh miên man giữa đôi dải lụa quấn quýt hồng với trắng của hoa đào táo mận lê. hồng, mà bổ sung cho ngôi nhà đẹp trong làng. Tựa cửa mỗi ngôi nhà, vô vàn li ti hồng đang nhoẻn nụ, cành vươn ra tận vỉa hè đong đưa với khách lại qua. Và muôn hoa nhao mình qua những chiếc cối xay nước xanh rêu selfie với dòng Veules in bóng trời lộng biển…
Khó có thể hình dung vách đá lừng lững vững chãi dầm sóng yên ả ngút dài tới Arromanches kia đã chứng trận xả bom dữ dội của không lực Đức ngày 06 tháng 06 năm 1940 từng loang đỏ máu quân đồng minh.
Mỗi lần đến thăm một triền biển Normandie, vẻ đẹp nao lòng luôn chạnh những âm u. Hình như gió thốc cắt lạnh tâm tư, trời xanh nắng nhưng đâu đó vẫn có những giọt mưa nhao nhác. Bánh xe cứ vòng vèo quấn quanh như có hồn ma cười nói giữ chân khiến người ta có cảm giác quá khứ vẫn lặng đau ở miền đất xinh đẹp này.