Như thế nào thì được gọi là thói quen? Chẳng ai biết cả. Nhiều người bỏ công sức có khi cả đời chỉ để tập một thói quen mà vẫn thất bại. Ví như thói quen tập thể dục hàng sáng chẳng hạn. Đã không có nó thì dù quyết tâm cao cũng chẳng dễ dàng.
Bạn là nhà văn có tính hay phản biện những điều người khác nói. Thói quen này chính bạn cũng không hoàn toàn ý thức được. Nhưng bạn bè lại biết rất rõ ràng. Thậm chí còn nghĩ ra được cả cách để “điều trị” căn bệnh này. Hễ cứ định nói với bạn điều gì thì tốt nhất hãy nói điều ngược lại. Bạn sẽ làm ngược lại hoặc phản biện ngay lập tức. Vậy là đúng ý mình.
Thói quen tốt đẹp văn minh thường phải mất nhiều công rèn luyện. Thói quen xấu cứ tự đến mà rất hiếm khi tự đi. Nó đến trong vô thức và nhiều khi đến từ cộng đồng. Mấy chục năm thị dân quen với việc xếp hàng mua bán, ra vào những chốn công cộng. Giờ đây thói quen này chỉ còn được áp dụng ở một vài nơi mà thôi. Cũng mấy chục năm đổ rác vào thùng đúng nơi qui định. Giờ thì thị dân Hà Nội không hề ngần ngại khi quăng túi rác ra ngay trước cửa nhà mình. Bởi vì mình không quăng thì hàng xóm cũng vẫn quăng.
Ngày trước bố mình có ông bạn đến chơi nhà. Ông hẹn hai giờ chiều nhưng lỡ đến sớm mất mươi phút. Thế là dựng xe ngoài cổng đứng chờ đúng giờ mới gõ cửa. Giờ đến đời mình thì chẳng bao giờ mở cửa khi khách không gọi điện trước mà cứ thế đến nhà hùng hục bấm chuông. Đơn giản vì leo bốn tầng thang gác xuống nhà nhiều phen chỉ gặp mấy anh chị tiếp thị đi bán bông ngoáy tai. Thói quen mới này làm mình cũng nhiều khi hơi áy náy. Ngộ nhỡ có ai quen biết bất chợt đến chơi thì chắc chắn họ sẽ phải ra về trong ấm ức. Nhưng giờ quen rồi. Và bạn cũng hiểu.
Càng lớn tuổi, những thói quen dấm dớ càng xuất hiện dày đặc thêm lên. Hẹn bạn đi uống rượu bao giờ mình cũng đến trước hàng nửa tiếng. Cứ như thể một lão già tham ăn tục uống chính cống. Rượu say ngất ngư về đến nhà là quên sạch tối qua ngồi với những ai, nói những chuyện gì, có hát không? Thế nhưng những thứ cần phải quen có liên quan trực tiếp đến sinh mạng của mình thì mãi chẳng quen cho. Phải in ra mảnh giấy dán vào cạnh bàn chỗ thằng cháu ngồi dòng chứ cỡ lớn “Nhắc ông uống thuốc”. Ngày nhỏ tập mãi thói quen đánh răng buổi tối nhưng bất thành. Giờ quen quá với việc này nhưng số răng còn lại không đủ cho một lần đánh. Ngày trước còn đi dạy học luôn áo quần là phẳng “cắm thùng”. Hơn hai chục năm hưu non không bao giờ là quần áo nữa. Để đạt được nguyện vọng này phải tập một thói quen khác. Vào shop quần áo tiêu chuẩn lựa chọn hàng đầu phải là những thứ không cần là. Gần đây lại có thói quen đọc sách trong toilet là thứ các bác sĩ luôn phản đối. Không những thế ông nội mình ngày trước mà thấy thằng cháu vác quyển sách vào nhà xí thì thể nào cụ cũng nổi trận lôi đình. Thế nhưng ngồi trong ấy mà xem hai con thạch sùng cắn đuôi nhau thì chẳng còn gì chán bằng.
Thế nhưng cũng thật không công bằng khi nói rằng mình chưa luyện được một thói quen tử tế nào. Ít nhất thì bao giờ đi xe máy cũng nghiêm chỉnh úp lên đầu chiếc “nồi cơm điện”. Chẳng phải vì sợ cảnh sát phạt đâu. Chỉ là để bảo vệ số “cơm” còn lại trong đầu.