Ông Nguyễn Đình Sử sinh năm 1947 trong một gia đình trí thức tại Hà Nội. Ông có bằng kỹ sư Chế tạo máy ở Đại học Bách khoa Hà Nội năm 1970. Ông làm việc tại Nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo liên tục từ 1970 đến 1985 và được nhà nước tặng thưởng Huy chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng 3.
Ông thành lập công ty tư nhân BS năm 1985 làm về du lịch, siêu thị bán lẻ, đầu tư tài chính và bất động sản. Ông đã trở thành doanh nhân tiêu biểu có những đóng góp đáng kể cho thành phố.
Trong những ngày tháng sáu oi ả này, khi bóng dáng quân xâm lăng đã tiến vào bờ cõi, lòng yêu nước và ý chí quật cường của một dân tộc không chịu khuất phục đã bùng lên sẵn sàng đương đầu với ngoại xâm. Truyền thống ấy không phải ngẫu nhiên mà có. Nó đã được hun đúc hàng nghìn năm và để lại những dấu ấn vĩnh cửu.
Ở một góc nhỏ Hà Nội, công việc âm thầm bền bỉ của một nhóm các nhà mỹ thuật với người đứng đầu là sưu tập gia Nguyễn Đình Sử vẫn diễn ra đều đặn thường ngày. Họ đang phân loại những cổ vật thuần Việt trong bộ sưu tập của ông Nguyễn Đình Sử để trưng bày trong “Bảo tàng lịch sử văn hóa Hà Nội” tọa lạc tại số nhà 55 Bà Triệu. Bảo tàng dự kiến sẽ khai trương vào dịp 10-10 giải phóng Thủ Đô sắp tới.
Ông Nguyễn Đình Sử là một nhà sưu tập độc lập không có chân trong bất kỳ một tổ chức, hội đoàn cổ vật nào cả. Ông có riêng niềm say mê sưu tập từ những năm 1970 khi còn trẻ tuổi. Một phần nhỏ trong bộ sưu tập khổng lồ của ông đã được chính ông và các cộng sự cho xuất bản thành hai cuốn sách. “Kho báu tiền cổ Đại Việt” (Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam 2006) và “Kho báu trống đồng cổ Đại Việt (2 tập)” (Nhà xuất bản mỹ thuật 2010). Đó là những cuốn sách đầu tiên chứa đựng rất nhiều kiến thức trực tiếp quan trọng từ cổ vật Việt Nam ông sưu tập được cho đến lúc này. Để nắm trong tay những hiện vật quan trọng ấy ông đã phải dành phần lớn tiền bạc mình có và rất nhiều thời gian học hỏi, nghiên cứu, tìm kiếm trong suốt hơn 40 năm qua.
Hiện vật tại Bảo tàng lịch sử văn hóa nghệ thuật Hà Nội
Những cổ vật được trưng bày ở đây duy nhất chỉ có một xuất xứ chung trong cái nôi văn hóa của người Việt. Không có bất kỳ một hiện vật ngoại lai nào. Đó là điểm khác biệt đầu tiên mà kể cả những bảo tàng lớn của nhà nước cũng hình như chưa bao giờ đặt ra thành tiêu chí. Hiện vật được phân loại theo từng thời kỳ lịch sử nhưng ở đây những người thực hiện không quá sa đà vào tính chất biên niên của sự kiện. Một trong những lối mòn của công tác trưng bày từ trước đến nay. Nó làm người xem chẳng những không nắm được tiến trình lịch sử mà còn làm cho họ mất đi quyền lợi chính đáng là được thưởng thức vẻ đẹp của những món đồ quí giá.
Hiện vật được sưu tầm bắt đầu từ thời kỳ đồ đá với những chiếc rìu, con dao đá tạo tác sơ lược của người tiền sử. Được nhấn mạnh bằng khối lượng hiện vật gốm khổng lồ đầy thẩm mĩ của văn hóa Phùng Nguyên hậu kỳ đồ đá mới. Những chiếc bình, lọ gốm, bếp đun ra đời hoàn toàn bằng bàn tay trực tiếp của người Việt hơn 1000 năm trước công nguyên. Những hình vẽ trên đồ gốm hết sức sinh động sáng tạo khi mà công cụ chỉ là sợi dây thừng, cái que tre và chính bàn tay mộc mạc của người thợ của thời kì nhân loại chưa phát minh ra chiếc bàn xoay.
Tiếp đến là bộ sưu tập đồ đồng vào khoảng 1000 năm trước và sau công nguyên. Những bộ binh khí đúc bằng đồng có hình hoa văn trang trí tiêu biểu và lần đầu tiên trong lịch sử hình tượng con người được đưa vào vào đồ vật qua các nét đúc nổi và tượng tròn. Những thạp đồng và trống đồng Đông Sơn với hoa văn đúc nổi là một minh chứng hết sức sống động cho một nền văn minh lúa nước đã có mặt ở Việt Nam từ trước công nguyên ít nhất năm trăm năm có lẻ. Những hình vẽ trang trí mô tả một xã hội bộ tộc có qui củ, tổ chức với sinh hoạt hội hè và chăn nuôi trồng trọt. Những chiến binh trong hàng ngũ hùng mạnh tay cầm binh khí trong một cuộc diễu binh phô trương sức mạnh bảo vệ chủ quyền cương thổ. Những chiến thuyền với đội quân giáp sĩ hiên ngang trên biển được mô tả như một mặc định về sức mạnh hải quân và vùng biển của mình. Tất cả những hiện vật và hình vẽ có mặt trong bộ sưu tập này là duy nhất chỉ có ở Việt Nam mà chưa tìm được ở nơi nào khác.
Tiếp đến là hàng loạt hiện vật của các triều đại rực rỡ trong lịch sử Việt. Từ đồ gốm men ngọc đời Lý, đồ gốm men nâu đời Trần. Gốm vẽ lam đời Lê cho đến gốm xanh tím đặc sắc nhà Mạc và gốm Bát Tràng đời Nguyễn mộc mạc lắng đọng hồn quê.
Bộ sưu tập tiền tệ cũng được trưng bày trải dài theo tiến trình lịch sử từ khi nước Đại Việt hình thành như một nhà nước độc lập. Đó là những đồng tiền Thái Bình Hưng Bảo đúc từ thời nhà Đinh (968-980). Nhà nước độc lập đầu tiên của Đại Việt. Những đồng tiền Thiên Phúc Trấn Bảo triều Tiền Lê (980-1009) và những đồng Thuận Thiên Đại Bảo triều Lý (1010-1225)...
Khối lượng hiện vật trưng bày khổng lồ ấy đang đến giai đoạn chuẩn bị hoàn tất. Tiếc thay, ông Nguyễn Đình Sử đột ngột từ trần vào ngày 8-6-2014 bỏ lại hoài bão suốt một cuộc đời mê say tìm kiếm chỉ với mong muốn được trưng bày tất cả cho nhân dân Thủ Đô và bạn bè quốc tế chiêm ngưỡng. Mong muốn ấy của ông “là niềm tự hào và cũng như một trách nhiệm của công dân thủ đô”, ông thường tâm sự như vậy lúc sinh thời!
Tháng 6-2014