Raymond P. Keen – nhà thơ, nhà tâm lý học Hoa Kỳ: “Bài thơ Đêm lập xuân là cách thể hiện sự khởi đầu tuyệt mỹ của mùa xuân. Con người đã cảm nhận được sự khởi đầu ấy hiện tiền tưởng ngỡ có thể chạm tay được. Tự mỗi người đều có những cảm nhận riêng biệt với những câu chuyện khác nhau xoay quanh một chủ đề. Mỗi người một nhận thức, một phức cảm, không ai giống ai. Và những câu chuyện ấy được chia sẻ để kết nối con người lại với nhau, thêm gần nhau hơn, gắn bó nhau hơn. Cũng như những bài thơ mang dấu ấn cá nhân của mỗi nhà thơ, không bài thơ nào giống bài thơ nào, không tứ thơ nào về lập xuân trùng lặp. Và chúng ta, bạn đọc hay nhà thơ cũng chỉ đóng vai những vật thể hiện hữu đang mô tả lại câu chuyện về thiên nhiên ở nhiều dạng kể mà thôi.
Và kìa! Thiên nhiên vẫn đang chuyển động quanh ta đầy xúc cảm. Như ai cũng có thể cảm nhận được một mùa xuân thực sự bắt đầu rồi. Nói ra đấy. Hiểu đấy. Và nhà thơ đang cố gắng để tả lại sự thực ấy một cách trọn vẹn nhất: Những chuyện bông lơn/ vô tình vận vào trời đất
Dù chúng ta có nói gì về mùa xuân đi chăng nữa thì những chuyển động của thiên nhiên vẫn bất biến như lẽ thường hằng: Chim kêu gió thay mùa./…/ Từng bầy mũi tên bay qua mái nhà vun vút.
Bài thơ Đêm lập xuân được viết với ngôn từ tinh tế thêm một lần thâm nhập vào tận cùng bản chất của thiên nhiên.
Còn trong bài thơ Mùa Xuân, tôi thích cách Mai Văn Phấn hoán chuyển, đan cài những chuyển động (vật lý) môi trường tự nhiên của chúng ta với với bản chất, bản thể con người. Những dòng thơ này từ “Mùa Xuân” thật kỳ diệu: Ấy là lúc bông hoa đỏ rực vô tình rơi trên mặt nước/ hay những linh hồn được thanh tẩy bay lên?/ Là mây trắng bỗng trôi qua bàn tay ấm áp/ hay hơi ẩm nghẹn ngào đang vỡ ra từng tiếng chim non?
Phạm Hải Vân dịch từ Anh ngữ
ĐÊM LẬP XUÂN
Chờ quanh ngọn đèn
ánh sáng lan tỏa, đứt đoạn
ngỡ ai cầm bó đuốc
soi lên mặt mỗi người.
Bầy trò chơi để giết thời gian
ánh sáng soi về ai
người ấy gọi cách lập xuân.
Những câu nói sau được ghi lại:
- Con chim trốn rét làm mũi tên
rơi xuống bức tường mùa đông.
- Khuôn mặt nhìn qua cửa sổ
gợi nét chữ nguệch ngoạc.
- Giọt sương chia đôi
chân cỏ non thành vực thẳm...
Những chuyện bông lơn
vô tình vận vào trời đất
Đồ vật tự chuyển dịch
lắt lay bóng núi
Chim kêu gió thay mùa.
Khêu ngọn đèn
Từng bầy mũi tên bay qua mái nhà vun vút.
MÙA XUÂN
Có nhiều dấu hiệu Mùa xuân
Mây nặng. Hoa đào. Củi mục. Đường trơn...
Tôi chỉ dẫn các con như vậy.
Con tôi kẹp ngón tay thổi hồi còi dài
gọi đoàn tàu xuyên qua ngực tối
Trán tôi rung chuyển
Đôi chân gầm vang
những toa đen theo nhau nặng nhọc.
Tạm biệt mùa Đông!
Tạm biệt mùa Đông!
Các con tôi đang tranh luận về thời khắc:
Ấy là lúc bông hoa đỏ rực vô tình rơi trên mặt nước
hay những linh hồn được thanh tẩy bay lên?
Là mây trắng bỗng trôi qua bàn tay ấm áp
hay hơi ẩm nghẹn ngào đang vỡ ra từng tiếng chim non?