Mai Văn Phấn

nico-paris.com: Mai Văn Phấn tự thiết lập một đảo thơ riêng và lui về trầm mặc nơi đó. Khi thơ anh lên tiếng, cũng chính là lúc chiếc gương chuẩn mực của phong cách thơ truyền thống bị nát vụn. Người đọc không được đón nhận những khoảnh khắc cao trào cảm xúc, lãng mạn và thoát tục mà thơ vẫn mang lại. Thơ anh bám riết vào  mảnh đất thực tại gập gồ,  là những mảng hình, những con số, những hình ảnh tuy phi lý nhưng hướng tới duy lý. Nó tạo ngay cảm giác ngờ vực, đẩy người ta vào tranh cãi, luận bàn. Nó lôi con người ra khỏi thế giới ảo tưởng. Một phong cách thơ có vẻ ngây thơ nhưng không vô tội khi nó tiềm ẩn tính triết học, là một thách thức buộc người đọc phải thay đổi cách đọc và cảm nhận thơ thông thường. 

Ở những đỉnh cột

 

Lưỡi tôi bị thắt

treo lên đỉnh cột

mỗi lần nói

chiếc lưỡi phải co rút

kéo thân thể béo ị lên cao

Tôi giẫy giụa tựa mảnh vải quẫy trong gió mạnh.

 

Đang nghĩ về chiếc lưỡi đau

Chợt cánh bướm mọc trên bờ đá

Cánh hây hây run rẩy cả chân kè

Rồi tấm biển quảng cáo nước uống tăng lực

có gas phun sương mù và chất lượng cao

Nơi lãng mạn khác

thiếu nữ vặn lưng trong bìa lịch

miệng cười tươi và giơ tay rất lâu.

 

Tôi tồn tại bởi cánh bướm, biển quảng cáo và thiếu nữ không quen biết

Họ nói giùm tôi cuống lưỡi vực sâu.

 

Nhưng sao họ tồn tại biệt lập?

Chắc lưỡi của họ đang treo trên những đỉnh cột khác.

Còn cậu hãy đứng đằng kia

Đêm nay

nhiều điều kỳ quặc.

 

Nhưng giấc ngủ đã ngấm rượu độc

Trí nhớ rối mù

Màn hình TV mất sóng

Mí mắt mở căng hai quả trứng ung

            hở miệng hai con ốc chết

            hai chân đinh vừa nhổ.

 

Có ai bên tai thều thào:

Hãy thức chờ xem rêu phủ bầu trời

Mặt nước ăn những vì sao cuối cùng.

 

Đêm nay

Rắn rết, bọ cạp tràn vào thành phố

Nhưng đừng sợ!

Nhà nào bây giờ cũng thiết kế kiểu lô cốt

Trời tối không ai ra đường.

 

Sau lúc 0 giờ, nhà bên

một trí thức tỉnh dậy cười hềnh hệch

thú nhận những câu nói ban ngày là chuyện đùa

Đùa dai thật!

 

Ai đang rình nấp trên cây

chờ lá rụng hóa thành tiền bạc

Không mau giấu trước rạng đông

Bị thu trắng hoặc kiến ăn thịt.

 

Thôi được

Để tớ mai phục ở đây

và thức dậy lúc năm giờ sáng.

Hắn

I

Nơi bóng tối ăn thịt bóng tối

hắn ngồi lẩm bẩm...

... lầm rầm âm thanh tiếp diễn

của bóng tối chưa thành

của bóng tối nuốt dần bóng tối

của màu đen không thể đen hơn.

Hắn là nơi hoàn thiện:

của gương đã lành/ sâu đã nở/ trinh đã mất/ cáp đã đứt/ cống đã thông...

là bãi phế thải của giẻ rách/ mảnh thủy tinh/ băng vệ sinh/ giày dép lạc mốt...

là viên đạn bay đi chạm đích/ những vòng kinh hồi sinh/ dòng sông gặp biển...

Lần mò leo tận cây cao

hắn hô:

Ê, chiếu ánh sáng vào đây!

Theo đèn pin le lói

mọi người thấy hắn giang tay bay lượn tựa thiên thần.

II

Hắn cười,  vung tay đấm qua lỗ thủng khoét sẵn trên tấm bìa. Những ngón tay xương xẩu co lại thành quả đấm thép lao qua tâm điểm không vật cản. Hắn, bàn tay đang tìm khoái cảm của con chó chui qua bức tường lớn. Vị trí tấm bìa giơ lên để nắm tay bay qua là khoảng cách quá ngắn. Khát thở.

Mỗi lần lao qua miệng lỗ thủng, bàn tay hắn lại xòe rộng. Tấm bìa giống con sứa đang bơi mắc phải lưỡi câu chùm. Xoay tấm bìa, hắn hát: trời xanh í a... đây vòm ngực rộng...

Bên kia tấm bìa là thế giới khác. Biển báo, thầy giáo cũ, biên bản giám định, chợ búa, kỷ niệm chương, thợ thông cống, hội đồng hương, tu sỹ, dầu tắm, bẫy chuột, nhà tiên tri... Và thời trang cũng khác (hắn nghĩ thế!). Hèn gì không chui nốt cả tay kia (!).

Hắn liệng tấm bìa vào thùng rác, xuống tấn, đấm liên hồi vào lỗ thủng ước lệ, lao đi tốc độ chóng mặt.

Một dự báo về tương lai của thể thao. Với nhan đề trang trọng của tờ báo buổi chiều, hắn có tên trong danh sách những nhà vô địch.

Đến trong ý nghĩ

1

Đôi mắt tấm liếp khoét thủng, cánh tay buồm chão, những bàn chân lá khô cong vênh lê trên mặt đất. Và miệng hắn, sâu hoắm, mở rộng, vỡ ra từng mảng để nung vôi.

Hắn thường đến với tôi trong ý nghĩ.

Bảo tôi sợ hắn, không phải. Muốn thu nạp hắn, không. Hay lãnh đạm, trốn tránh, nể trọng... cũng không. Thế mà hắn đan lẫn vào tôi từng hơi thở. Vợ tôi giải thích: Trong âm có dương, trong dương có âm.

Hết tranh luận.

2

Tôi đi xe hết ga hết số. Răng nghiến chặt. Tay bóp cổ hắn. Kéo hắn lướt trên mặt đất. Những hàng cây, bức tường mới cũ, cùng những bóng người trôi vụt lại sau. Đích đến là buổi lấy phiếu tín nhiệm đề bạt, trả lời phỏng vấn, chuẩn bị phong bao một đám hiếu, cuộc gặp gỡ một nhân vật quan trọng... Hắn kéo căng mọi giác quan tôi, ninh nhừ ý nghĩ, đóng đinh dây thần kinh giữa hai đầu phố.

Thoáng khuôn mặt vợ con trong khoảng lặng những quảng cáo thương hiệu.

3

Hắn mặc cả từng việc. Một cành gãy còn treo trên cây nhờ đám lá, đầu kia chĩa ngọn giáo xuống lối đi. Ai tự nguyện đến làm chim, làm gió?

Nhiều hình nhân cử động trong ký ức không rõ mặt, hắn cho tôi tuỳ nhận, không cần bắt thăm.

4

Tôi bị sụt cân, mất ngủ triền miên. Hắn đem đến mấy bài thuốc. Không bao giờ tôi sử dụng. Như, bất ngờ đập chết một con vật nuôi trong nhà lúc nó mải chơi với những con vật khác. Và đêm đêm lại chuyện trò với bộ lông ấy đã nhồi rơm. Hoặc, hối lộ nhân viên phòng mổ chui vào đội lốt. Lúc bác sỹ hô kéo thì đưa kim chỉ, hô Thuốc mê thì tiêm doping.

Hội chứng từ một tin đồn…

Tôi trả gấp đôi giá tiền đánh giày

            gấp đôi tiền mua dép nhựa

            gấp đôi tiền mua chiếc quạt, gói tăm

Xin anh (chị) đừng chống tay xuống đất

            đừng gầm gừ, thót bụng, cuộn mình...

 

Tôi không mặc cả tiền cho trẻ học thêm

            không mặc cả tiền phong bao hội nghị

            không mặc cả tiền cắt tóc, gội đầu

            không mặc cả tiền kê đơn bốc thuốc

            không mặc cả tiền mái hiên trú mưa

            không mặc cả tiền ghế ngồi ven biển

 

Hãy đưa hoá đơn qua cửa tò vò

            đặt tiền trả lại sau tấm kính

            cúi xuống trao bó hoa trên cao

            nhìn lên trần và tự tin giảng giải

            uống nước theo kiểu rô-bốt

            đi qua đám đông như chỗ không người

            cắm cần câu đi làm việc khác

            leo thang dây không cần bám tay

            và nổ máy vù ga đi thẳng.

 

Xin anh (chị) đừng cố ngước lên

            đừng cười ngất lộ nhiều răng trắng

            đừng phùng mang trợn má trừng trừng

            đừng giương móng tay sắc nhọn phía trước

            đừng vươn người xuống uống nước sông

            đừng xé xác con vật nấu chín

            đừng vò nát hoa quả màu nâu

            đừng giậm chân hay bước rón rén

            đừng nằm co và ngáy quá to

            đừng gào thét hoặc hậm hự trong miệng.

 

Nhớ không thò đầu và tay ra ngoài

Nhớ suy tư hoặc chăm đọc sách

Nhớ không đạp chân và khạc lên tường

Nhớ hắt hơi lấy tay che miệng

Nhớ dùng xong xả nước bồn cầu

Nhớ phát âm tròn vành rõ chữ

Nhớ nâng ly và uống từ  từ

Nhớ nằm ngủ đắp chăn ngay ngắn

Nhớ đánh răng và dùng lược chải đầu...

 

..."... có mãnh thú bỏ rừng...".