KỲ I

“Từ nguyên sơ, thơ lại quay về điểm mặt thế giới bộn bề hôm nay. Các chiều kích trật tự không thời gian đã bị Mai Văn Phấn đảo lộn và hiện thực cũng bị tháo tung từng mảnh và nhà thơ ráp lại theo dòng ý thức của mình tìm về bản thể với cội nguồn. “Cửa Mẫu” đã thị hiện không phải “anh/ tôi” mà “con”, một danh xưng khiêm cung trong cái ngước nhìn kính yêu ngưỡng mộ Mẫu, biểu tượng của sinh thành và không khí thơ ở đây nghe ra u u tịch tịch trong hoa quả, lửa đèn, âm dương chén nước, nghe mơ màng huyễn hoặc với chín phương gió, mười phương mây, nghe nguyên sơ huyền diệu với bình minh và bóng đêm, sấm to và những chân sóng, nghe rờn rợn bí ẩn trong những dịch chuyển bò trườn, những xác chết lũ dơi, bầy chuột… Gạt qua một bên lớp vỏ ngôn từ và thi ảnh, hiện thực bày ra quá trình sinh thành và hủy diệt huyền nhiệm của trời. “Con” từ trần trụi đã lột xác, sống và chiến đấu trong mối quan hệ với thiên nhiên, với đồng loại để tồn tại. Khép lại “Cửa Mẫu” vi diệu là bài tụng ca trống chiêng bát bửu/ mở hội long đình/ múa hát cao xanh lầm thầm dâng lên trời tấc lòng thành kính. ‘’Cửa Mẫu’’ đẹp, không phải cái đẹp cổ điển của Đường Thi hay Haiku trong trong phác vẻ miêu tả mà là cái đẹp của tâm linh, của lớp lớp hình ảnh chồng lên nhau thể hiện tâm thức người đương đại trong hoặc nghi, phân vân, cả niềm sùng bái. “Cửa Mẫu” dắt tay ta về buổi ban đầu để hoác ngộ cái như nhiên như là trong một không gian đặc thời gian nhầm lẫn. Có thể giật mình, vui cười hay bi ai thống khổ, ngại ngần…, đó là quyền thụ hưởng của người đọc. “Cửa Mẫu”, do vậy, là một văn bản mở và là tiền đề, bước khởi động của “Bầu trời không mái che”, một mênh mông ê hề gió, nắng, chim và sao bay…”

(Nhà phê bình văn học Lê Vũ)

CỬA MẪU 

I

Mẫu nâng niu con ánh trăng
Tiếng chuyền cành, tiếng hú
Da thịt con yêu trải sâu đêm tối
Dựng tầng mây mưa nguồn

Cành cây la đà mặt nước
Một con chim vừa đậu

Chỉ mình con thấy chú chim nhỏ kia rất xa con đường
Xa mảnh vườn, những đàn chim khác
Con lặng lẽ đi qua vầng mặt trời đáy nước
Nhìn hướng bầu trời mở đôi cánh

Ngọn cây vươn mỏ con chim
Đang cúi xuống mớm vào miệng con từng hớp gió

Tiếng hạt vỡ trong ngực
Bãi trống và quả xanh
Qua rừng sâu tán lá rậm rạp

Con sơ sinh trên đất
Bơi qua sông con nòng nọc đứt đuôi
Tập vỗ cánh, quạt gió vào lòng tổ
Bật lá mầm bay đi thênh thang

Hơi nước bến sông
Không gian đặc thời gian nhầm lẫn
Ngọn khói lên cao
Biết mình bơi trong biển sương

Không phải sương mà đang mưa
Ngọn tháp cao sáng láng
 
Hơi thở, cơ bắp chắc, lá reo…
Người đã khuất bỗng về trong hoa nở

Con rùng mình một bến bờ
Mặt nước nghẹn nơi không sóng vỗ

Ngụm nước mát trôi chầm chậm…

Chợt nhớ mùa nước lớn ngập tràn hang dế
Lóc bóc tiếng bong bóng phun lên từng đợt
Cho con biết được đâu là cửa hang…

II

Đặt con lên đất
Lòng sông đau xé thân đêm

Thiên nhiên láng ướt
Thân cây rã rời từng đốt
Nước xiết
Chảy nhanh hơn

Con bật khóc cuốn đi lưới nhện
Tiếng con vạc khàn khàn
Tàn tro lóe sáng
Mặt trăng run

Nhặt viên sỏi vẽ lên mặt đất
Một cánh đồng
Chú bê non ngơ ngác

Tô đậm nét chú bê cúi xuống gặm cỏ

Hướng khác vẽ thêm con mắt
Mắt muông thú hay mắt người
Viết dòng chữ vào ô trống còn lại.
 
III

 
Giọng nói rất gần
Dưới bình minh con hãy lột xác!
 
Hoa quả
Lửa đèn
Âm dương chén nước

Như trườn qua cơn chạng vạng
Rút dần cơ thể khỏi lớp vỏ bọc
Con hớp những giọt sương

Đống vỏ bọc xám xịt chất cao
Đã xa tầm tay với

Đoàn người dìu nhau bấy bớt
Cuối bình minh.
 
IV
 
Bóng cây òa vỡ dưới chân
Hình bản đồ rách nát?
Hay xác chết nửa dơi nửa chuột?

Con hốt hoảng đan lưới sắt
Đặt bàn chông quanh mình
Mài con dao
Thủ sẵn bao diêm

Chân trời càng gần
Bóng tối càng trôi khủng khiếp
Nhanh hơn cảm xúc

Con vẫn dồn lo âu, căm tức
Trên mặt đất bóng đêm đã xoá sạch. 
 

(Còn tiếp)

Salvador Dali

“Đó phải chăng là những ảo giác hiện ra từ cuộc tái sinh. Nơi dưới bình minh con lột xác, chân trời càng gần, bóng tối càng trôi khủng khiếp nhanh hơn cả cảm xúc. Hoa quả, lửa đèn, âm dương chén nước, trườn qua cơn chạng vạng, rồi rút dần cơ thể khỏi lớp vỏ bọc, và một cơ thể sống mới bắt đầu hứng những giọt sương đầu tiên. Trong niềm hoan ca của cuộc phóng thích dưới mưa gần chân sóng, trong niềm vui của một đời sống mới lại bắt đầu nhào lộn giữa gió và nước, tôm cá và mặt trời, rong rêu và mây trắng, ký ức và mộng tưởng. Đó phải chăng là cuộc trở về dạng thể nguyên nguyên của một cuộc tái sinh vùng dậy kiếm tìm tự do. Như vậy, theo như một triết gia đã từng đặt câu hỏi, phải chăng cuộc đời con người là một phương tiện có thể đạt đến cõi toàn giác và những mức độ cao nhất của tinh thần được chiếu rọi trong luồng ánh sáng của tính không, trong cái đời sống như những làn nước mang con người gần đích giải thoát. Vâng, con người cũng như mọi sự sống trên bề mặt trái đất và trong vũ trụ đều bắt đầu từ nước - khởi thủy là sự sống bắt đầu được sinh ra và qua triệu triệu năm sự sống luôn trong quá trình vận động tiến diễn và hoàn tất của mọi cơ thể sống trên mặt đất…)

(Nhà thơ Dương Kiều Minh)