Hẹn hò nhau mãi từ độ tháng ba, khi bằng lăng vừa mới đâm mầm ướt át trên mớ cành gầy guộc phong sương. Nhủ lòng kiên nhẫn đợi. Cuối tháng năm bạn mới thu xếp được thời gian đưa mình lên chơi Việt Trì. Giờ thì bằng lăng đã bồi hồi tím lịm trên khắp các ngả đường Hà Nội. Mình không thuộc hạng người quá đề cao lòng chung thủy thông qua những mặc định ẩm ương màu sắc. Nhìn màu đỏ là lập tức nghĩ ngay đến hội hè đình đám chứ không bao giờ thấy sục sôi một ý chí nào cả. Và dĩ nhiên màu tím bằng lăng tràn lan tê tái khiến mình uể oải thẫn thờ chỉ muốn tránh mặt. Cái màu tím bâng khuâng êm đềm sầu muộn thực ra rất cần phải có liều lượng. Như ngày xưa một vài đám ma Hà Nội có phong tục viết duy nhất một bản cáo phó dán trước cửa nhà tang lễ bằng phấn trắng trên nền giấy tím nhuộm thủ công là vừa đủ.
Dừng chân uống nước ở thành phố Vĩnh Yên trên con đường hai làn mới mở dành cho các cơ quan chính quyền đầu tỉnh. Cũng bắt đầu thấy lác đác lạ lẫm bằng lăng háo hức. May mà còn thảm cây nhiều màu sắc rực rỡ giữa bùng binh con đường để ngơi nghỉ tầm mắt. Bạn mình, một tiến sĩ văn chương nhận ra sự phát triển của bằng lăng ở các thành phố có lẽ hơi giống với thi ca đương đại. Vừa tràn lan rậm rạp vừa giống nhau đến kinh ngạc.
Việt Trì có lẽ không nhiều bằng lăng đến thế trên những con phố cũ dù rằng những con đường mới mở cũng không có chọn lựa nào sáng sủa hơn là trồng loại cây dễ sống mau lớn và nhiệt tình đơm hoa ngay từ những năm đầu bén rễ. May thay, đại lộ Hùng Vương vẫn còn bóng dáng những cội bàng, cội đa và vài cây muồng vàng tao nhã đơm hoa. Vài lùm hoa phượng cũng vừa thấp thoáng thắp lửa trên con dốc thoai thoải ngược lên nhà bạn mát rượi bóng dâu da xoan. Bóng râm lỗ đỗ trắng hoa như gạo rắc. Căn nhà vuông vắn mới cạnh con lạch nhỏ um tùm tre nứa và những bụi chuối tây lỏng ngỏng cao. Lợn “cắp nách” nướng than hoa thơm lừng. Đĩa lòng luộc nóng hổi bên cạnh những bát tiết canh đỏ tươi đầy đặn. Húng quế, hành hoa, mùi tàu nhà trồng bày lẫn những miếng chanh bổ đôi mọng nước. Rượu trắng sóng sánh và thơ văn tinh khiết râm ran trên nền chiếu hoa xóa đi khoảng cách ba thế hệ tửu đồ của ba thành phố lớn.
Buổi chiều, người bạn Việt Trì dẫn cả bọn sang thăm vợ chồng nhà giáo lão thành của quê hương Đất Tổ. Bà là Nhà giáo nhân dân. Ông, Nhà giáo ưu tú nguyên là hiệu trưởng trường chuyên Phú Thọ. Thày cô giáo của rất nhiều thế hệ học trò từng đoạt giải thưởng quốc gia nay về hưu dồn hết tâm huyết mở một ngôi trường phổ thông trung học tư thục mang tên Vũ Thê Lang. Vị quốc sư đầu tiên của đất nước dạy học cho con gái vua Hùng. Ngôi trường qui hoạch rộng lớn ngăn nắp với vườn thực vật đa chủng, hồ nước mênh mông và sân tập thể thao theo đúng tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Thày cô giáo ăn mặc sang trọng đi dạy học bằng xe ô tô riêng. Chạnh lòng nhớ đến chục năm lấm láp đứng trên bục giảng của một trường đại học Hà Nội hồi cuối thế kỉ trước. Chuyển nhà tranh vách đất từ nơi sơ tán về thành phố, thày trò rất khó nhận ra nhau nếu chỉ căn cứ vào lứa tuổi. Mình đã không đủ kiên nhẫn để đợi đến ngày nền giáo dục có được diện mạo như hôm nay. Chẳng biết có đủ kiên nhẫn để đợi đến ngày phố phường bớt đi sắc tím biền biệt hoang mang bằng lăng hay không nữa?
Đ.P
