Viết về Venise, ai có thể cầm lòng mà không ngợi ca gần 150 kênh đào dập dềnh loang ánh nước dầm chân chuỗi nhà rêu cổ và hơn 400 cây cầu lung linh bóng dòng in. Venise đẹp. Đẹp ngẩn ngơ trong giấc mơ của những người chưa từng và đã tới Venise.
Đẹp mà buồn. Buồn như Đà Lạt xa vời trong thơ, trong nhạc ...
Người ta nói Venise là thành phố của tình yêu? Hình như, chỉ là tình yêu trong tuyệt vọng.
Nhà thơ Pháp - Alfred de Musset từng có chuyến đi thơ mộng đến Venise cùng George Sand. Cặp uyên ương dừng nghỉ tại khách sạn Danieli. Trong khi Musset một mình đi ngắm cảnh, George Sand của ông ở lại khách sạn, buồn chán đã tìm đến với bác sĩ trẻ Pietro Pagello. Ba tháng sau, Musset rời Venise trở lại Pháp một mình. Thành phố còn lại trong ông là kỷ niệm tình yêu tan vỡ, nặng trĩu buồn trong những câu thơ: Không một bóng thuyền lay động giữa Venise màu đỏ...
Các nhà văn Chateaubriand, Hemingway hoặc Aragon cũng đã trải nghiệm với những mối tình buồn ở Venise. Aragon, bị Nancy Cunard bỏ rơi, viết sau khi tự sát mà không thành: Có nơi nào trái tim tan vỡ như ở Venise... hãy ca ngợi vẻ đẹp của Venise để cho mọi đen đủi phải im tiếng.
Nhà văn Đức Thomas Mann (giải Nobel văn học năm 1929) đã viết về một thảm cảnh tình yêu trong cuốn « Chết ở Venise» sau cuộc gặp gỡ đầy ám ảnh với nữ bá tước Wladyslaw Moes.
Các nhà thơ, nhà văn với tâm hồn nhạy cảm, thấy Venise như «một dòng nước vô thừa nhận đầy ảm đạm của biển, nước trong kênh là hình ảnh của thời gian, những gondoles màu đen giống những quan tài » (Chateaubriand). Ngay cả Andersen cũng viết: Tôi tới thăm cầu Ponte Rialto. Rất nhanh tôi thấy được hình ảnh của cả Venise, đó là nỗi buồn vô vọng».
Những Gondoles (thuyền) màu đen như những quan tài...
Maurice Barrès là người rất yêu thành phố, đã quay lại đây nhiều lần. Ông viết « Amori et dolori sacrum»: Tiếc và thương Venise với vẻ đẹp hướng về cõi chết.
Tôi tới Venice, đêm về nhìn màu nước chuyển sang đen, cả thành phố mênh mang nước, lẽ ra không có gì để mà than thở, nhưng sao bỗng thấy lòng chìm sậm thê buồn trong màu nước. Có thể vì thành phố quá đẹp làm người ta ủy mị, cô đơn?
N.C